Işık Sürüsü

Doğadan öğrenen bir üretken sistem olan sürü zekası, etmen tabanlı bir sistemdir, bütünü etmenlerin etkileşimi oluşturur. Sürü zekası ile kurulan bir sistem aynı zamanda ortamın aydınlık seviyesindeki değişim gibi çevresel koşullara kolaylıkla uyum sağlayabilir. Karanlıkta yavaş, aydınlıkta hızlı yüzen sarıparlak balığının davranışından öğrenen proje kapsamında ‘autopoesis’ kavramına uygun olarak, kendini üreten ve sürdüren tamamlayıcı bir aydınlatma elemanı tasarlamak için sürü zekası algoritması oluşturulmuştur. Aydınlatma sisteminin yerleşeceği alan 10 m* 10 m* 4 m boyutlarında, üç açıklığı olan bir sergi alanı olarak belirlenmiştir.

Ortamdaki hareket ve ses verilerine göre aktive olan sistem, gün içinde dinamik ışık koşullarına adapte olmaktadır. Gridlere bölünen proje alanında tekdüze aydınlatma sağlamak yerine ışığın ışık kaynakları arasında hareketli olması planlanmıştır. Etmenler gridler arasında birbirleri ile ve çevre ile ilişkilerine bağlı olarak hareket eden görünmez elemanlar olarak tanımlanmıştır. Her bir etmen o anda sınırları içerisinde bulunduğu gridin ışığının yanmasına sebep olmaktadır ve ışık hareketi sağlanmaktadır. Böylece yalnızca aydınlatma değil mekana katkı sağlayacak bir deneyim yaratılması hedeflenmiştir.

Sürü zekası modellerinde temel olarak üç sosyal prensip etmen hareketlerini etkilemektedir; bu prensipler ayrılma, hizalanma ve birleşmedir. Öğrenilen canlı olan sarıparlak balığı üzerine yapılan araştırmalar, balık sürüsünün davranışını sağlayanın çevreden alınan ışık verisinin etkisi ve sosyal prensiplerin bir arada var olması olduğunu ortaya koymuştur. Sarıparlak balıkları yalnızca bulundukları noktadaki aydınlık seviyesini bilmekte, çevrelerindeki ışık geçişlerini anlayamamaktadır. Sosyal prensipler çevre verisine göre daha fazla etkilidir ve balıklar arasında bilgi aktarımı yoktur (Berdahl et al., 2013). Çalışmadan yola çıkarak çevreden alınan ışık verisi RGB değeri olarak alınıp yeniden düzenlenmiş ve hız üzerinde etkili olması sağlanmıştır. Buna ek olarak ışık değeri belirlenenden yüksek olan noktalarda bulunan etmenler alanda rastgele bir yere taşınmaktadır.

Hareketin sürekliliği değişen koşullara adaptasyonun daha akışkan ve hızlı olmasını sağlar. Etmen sayısı yine sistem içinde çevre koşullarına bağlı olarak dengede tutulur. Algoritma simülasyonu için VELUX Daylight Visualizer ve Processing kullanılmaktadır. Başlangıçta tek başına mekanın aydınlatılmasında kullanılabileceği düşünülmüş olsa da, sürü davranışının bazı anlarda beklenmeyen sonuçlar üretmesi ve hareketlilik nedeni ile var olan aydınlatmayı tamamlayıcı ve deneyim yaratıcı olarak kullanılmasının daha sürdürülebilir olacağına karar verilmiştir.

Anahtar Kelimeler: Autopoesis, Sürü zekası, Belirme, Kendini Sürdürebilme, Sarıparlak Balığı