MBL512E Mimari Tasarımda Üretken Sistemler

Üretken Sistemler Sözlüğü

Anemone

Anemone Mateusz Zwierzycki tarafından yapılmış bir Rhino Grasshopper eklentisidir. Kullanıldığı kodun, istenilen sayıda döngüye girmesini sağlar.

Yazar: Ekin Kılıç

ArcGIS

ArcGIS, ilk kez 1999 yılında sunulan Çevre Sistemleri Araştırma Enstitüsü (ESRI) tarafından sağlanan haritalar ve coğrafi bilgilerle çalışmak için kullanılan özel bir coğrafi bilgi sistem yazılımıdır. Temelinde Phyton script kodları ile çalışmaktadır.

Yazar: Tahsin Oğuz Koç

Aristid Lindanmayer

Macar bir biyologtur. 1968’de bugün L-sistemleri veya Lindenmayer Sistemleri olarak adlandırılan bir tür resmi dil geliştirmiştir. Lindanmayer bu sistemleri kullanarak bitki hücrelerinin davranışını modellemiştir.

Yazar: Nisanur Özdemir

Autopoiesis

Biyolog Humberto R. Maturana ve Francisco J. Varela tarafından ortaya atılan Autopoiesis kavramı kendi devamlılığını sağlayan ve kendini yeniden üreten sistemleri tarif etmektedir. Kelime yunanca auto (nefs/kendi/- kendiliginden) ve poiesis (yaratm) kelimelerinden türemiştir (Maturana ve Varela, 1991). Maturana, H. R., & Varela, F. J. (1991). Autopoiesis and cognition: The realization of the living (Vol. 42). Springer Science & Business Media.

Yazar: Ekin Ünlü

BEECLUST

Genç bal arısı davranışından öğrenen bir sürü zekası algoritmasıdır. Algoritma sürünün yerel optimum seçenekleri arasından küresel optimumu bulmasını sağlar.

Yazar: Sevgi Altun

Belirme

Karmaşık sistemlerde büyük ölçekte bütünü oluşturan özelliklerin parçaların küçük ölçekte özellik ve davranışlarından ortaya çıkması anlamına gelir

Yazar: Sevgi Altun

Benoit Mandelbrot

Polonya doğumlu Amerikalı bilim adamı ve matematikçi. Fraktallar üzerine teoriler geliştirmiştir. En ünlü çalışması Mandelbrot kümesi olarak bilinir.

Yazar: Nisanur Özdemir

Biçim Grameri

Bir üretken sistem yöntemidir. Bir kural kümesinin bir başlangıç şekline bitiş durumuna ulaşıncaya kadar ardı ardına uygulanmasına dayanır. Geometriktir, yani görsel olarak tanımlanmıştır. Biçim gramerleri mevcut bir tasarımın analizi için ya da yeni bir tasarım üretmek için kullanılabilir. Üretim sonrası kullanıcının seçim yapmasını gerektirir.

Yazar: Simin Gürdal

Biçim Grameri

Biçim Gramerleri, bir tasarım kümesi veya dili oluşturmak için adım adım uygulanan şekil kuralları kümesidir. Biçim kurallarının bileşenleri şekillerdir: noktalar, çizgiler, düzlemler veya hacimler. Şekil kuralları, toplama ve çıkarma şekil işlemlerini ve kaydırma, yansıtma ve döndürme gibi tasarımcıların tanıdığı uzamsal dönüşümleri kullanarak tasarımlar oluşturur. Kısacası, şekil gramerleri metinsel veya sembolik algoritmalar yerine mekansaldır.

Yazar: Atra Haddur

Biyomimikri

Biyomimikri ‘bios’ (yaşam) ve ‘mimesis’ (taklit etmek) kelimelerinin bir araya gelmesinden oluşan, çeşitli problemlere çözüm üretmek adına doğanın taklit edilmesi anlamına gelen bir kelimedir. Sıklıkla doğadan ilham almak anlamında kullanılıyor olsa da, doğadan öğrenmek daha doğru bir kullanımdır.

Yazar: Sevgi Altun

Blancmange Eğrisi

Matematikte, blancmange eğrisi, bir modülün orta noktasının dikey olarak yukarı taşınması ile oluşturulabilen kendi kendine eğimli bir eğridir. Ayrıca de Rham eğrisinin özel bir durumudur. Takagi-Landsberg tarafından tarif edildiği için Takagi-Landsberg eğrisi / yöntemi olarak da bilinir.

Yazar: Nisanur Özdemir

Çekim Noktası

Çekim noktası oluşturulan strüktür üzerinde belirlenen bir noktadır. Oluşturulan örüntünün sıklığı bu noktaya olan mesafelerine göre değişmektedir. Çekim noktasından uzaklaştıkça örüntünün sıklığı azalır. Oluşturulacak örüntülerin daha dinamik ve özgün bir görünüme sahip olması için bir seçenektir.

Yazar: Betül Ünlü

Cheetah Urbanconfigurist

Cheetah the Urbanconfigurbanist, Pirouz Nourian ve Samaneh Rezvani tarafından geliştirilen, kentsel konfigürasyonları analiz etmek ve tasarlamak amacı ile kullanılan bir eklentidir.

Yazar: Tahsin Oğuz Koç

Conway’in Yaşam Oyunu

İngiliz Matematikçi J. H. Conway’in ortaya koyduğu, iki boyutlu hücresel özdevinimin en bilinen uygulamalarından biridir. Komşuluk ilişkilerine bağlı olarak çalışır. Dokuz hücreden oluşmaktadır. Hücrelerden birini çevreleyen sekiz komşu ile kurdukları ilişkiler doğrultusunda: Bir canlı hücre iki veya üç canlı komşuya sahipse yaşamını devam ettirir,üç canlı hücre komşuluğu varsa yeni bir hücre doğar, bir hücre herhangi bir komşuluk ilişkisine sahip değilse veya üçten fazla canlı komşuya sahipse ölür kurallarına bağlı olarak çalışır.

Yazar: Nisa Çelebi

de Rham Eğrisi

George de Rham adına onure edilmiş bir fraktal eğridir. Cantor seti, Cesàro eğrisi, Minkowski’nin soru işareti işlevi, Lévy C eğrisi, Blancmange eğrisi ve Koch eğrisi genel de Rham eğrisinin özel durumlarıdır.

Yazar: Nisanur Özdemir

Deformasyon Kontrolü

Oluşturulan strüktürün Karamba plugini kullanılarak, sanal yerçekimi simülasyonuna sabit tutma işlemidir. Bu simülasyon sonucu strüktürün maksimum yer değiştirme mesafesi öğrenilirken, yer çekimli ortamda alacağı yeni biçimlenme de gözlemlenir. Bu kontrol sonucu elde edilen değerler tasarımcıya örüntülerin ve strüktürlerin statik dayanımları hakkında fikir verir.

Yazar: Betül Ünlü

Dennis Dollens

Otopoietik mimariyi hibrit bir sistem olarak tanımlayan eğitimci mimar. Otopoietik sistemlerin kapsayıcı bir doğanın içerisindeki teknoloji, biyoloji, zeka ve mimarlık bilgisinin toplamı olduğunu öne sürmektedir. Otopoietik bir mimari ortaya koyabilmek için interaktif bir kurguda gözlemleme, simüle etme, programlama, test etme, iyileştirme ve üretim gerekmektedir.

Yazar: Betül Ünlü

Diffusion Limited Aggregation

Doğadaki birçok canlı ve cansız varlığın belirli sınırlarda yayılmasını ifade etmek üzere geliştirilmiş teoridir. Özellikle bitki dalı mercan, küf, bakteri, karınca, sinir ağları gibi varlıklar yayılırken belirli bir benzer örüntüler eşliğinde bir düzen oluşturmaktadır. (Sander, 2000). Algoritmik olarak 1 başlangıç noktasının rasgele olacak şekilde hareket etmesi ve diğer sabit noktalarla karşılaşınca dönüşmesi ve yeni dallanmalar gerçekleştirmesi üzerinden çalışmaktadır.

Yazar: Cem Güneş

Dinamik Şekil Gösterimi

Dinamik Şekil Gösterimi, ürün tasarımında şekil gramerlerinin üretken uygulanmalarını daha iyi desteklemeyi amaçlayan ve bilişsel düzeyde gerçek tasarım sürecinden esinlenerek, ürün formunun geometrik ve topolojik özellikleri yerine ürün tasarımında şekil dönüştürme eylemleri sistemde temsil ve manipüle edilmesini sağlayan bir gösterimdir. Bu gösterim, esnek şekil oluşumları ile kavramsal ürün formlarının üretken tasarımına daha iyi destek sunar.

Yazar: Atra Haddur

Erwin Hauer

Avusturya doğumlu heykeltıraş, 1950’de sonsuz sürekli yüzeylere sahip modüler heykelleri keşfetmeye başladı. Bu yapıların bazıları, oda bölücüler ve ışık yayan delikli duvarlar olarak mimari kullanıma katkıda bulunmuştur. Bu tasarımların patentini aldı. Sonuç olarak, Fulbright bursu kazandı ve 1955’te Amerika Birleşik Devletleri’ne geldi. Bu tasarımlar 1928-1999 döneminde “modernizmin özlü eserleri” arasında listelenmiştir.

Yazar: Deniz Tutucu

Etkileşimli mimarlık

Kişiler arasındaki iletişimi tanımlayan etkileşim terimi, teknolojinin gelişmesi ile birlikte sinema, dans ve mimarlık gibi alanlarda da kullanılmaya başlanmıştır. Bununla birlikte kullanıcının mekan ile ilişkisi fiziksel ortamlara ek olarak bilgisayar ortamını da taşınmıştır. Bu sürecin bir sonraki aşamasında da kullanıcının ve çevrenin hareketine, sesine, ışık miktarına göre farklı tepkiler veren sistemler üretilmektedir.

Yazar: Nurdan Akman

Etmen Tabanlı Modelleme

Modeldeki “etmen” olarak adlandırılan bağımsız bileşenler ile dünyadaki varlıklar ve onların oluşturduğu sistemlerin benzetimini yapmak için kullanılan yaklaşımdır. Etmenlerin farklı karar mekanizmaları ve birbirleriyle olan etkileşimleriyle ortaya çıkan dinamik sayesinde gerçeğe daha yakın benzetimler yapılabilmektedir.

Yazar: Selçuk Özcan

Euler Turu

Yürüyüş rotası sonunda başlangıç noktasına ulaşılabilen, yani başlangıç ve bitiş düğümü aynı olan , her elemanı sadece ve en az bir kez içeren turlara denir. Euler turunun mümkün olması için bütün düğümlerin çift dereceli olması gerekir.

Yazar: Nisa Çelebi

Fraktal

Matematikte, çoğunlukla kendine benzeme veya oransal kırılma özelliği gösteren karmaşık geometrik şekillerin ortak adıdır. Fraktallar, klasik, yani Öklid geometrideki kare, daire, küre gibi basit şekillerden çok farklıdır. Kendine benzer fraktal ve rastgele fraktal olarak ikiye ayrılır.

Yazar: Nisanur Özdemir

George de Rham

Diferansiyel topolojiye katkılarıyla tanınan İsviçreli bir matematikçidir.

Yazar: Nisanur Özdemir

Graf Teorisi

Çizgiler graf elemanı, noktalar düğümü ve düğüme bağlı olan elemanların sayısı ise düğüm derecesini ifade eder. Königsberg’in Yedi Köprüsü probleminin çözümünde yatan temel düşünce: başlangıç ya da bitiş düğümü olmayan noktaya gelen kişinin turu tamamlayabilmesi için oradan ayrılması gerekir, bu tip düğümlerin çift dereceleri olmalıdır. Tek dereceli bir düğüme, ikinci kez gelen bir kişi çıkış yolu bulamayacaktır. Dolayısıyla bu düğüm ya gezintinin bitiş düğümü olmalıdır ya da başlangıç düğümü olarak seçilmelidir ki ikinci gelişte çıkış yolu bulunabilsin. Buna göre tek dereceli düğüm sayısı ikiden fazlaysa gezinti tamamlanamayacaktır.

Yazar: Nisa Çelebi

Henry Dudeney (1857-1930)

İngiliz yazar ve matematikçisidir. Matematiksel bumacalar ve oyunlarla ilgilenmiştir. 1902’de bulduğu bir kareyi dört parçaya bölerek eşkenar bir üçgen yapma problemi olan “Terzi Problemi”, tangrama benzer bir oyundur. Dudeney’in bu problem için yaptığı model Royal Society’nin ilgisini çekmiş ve 1905’teki bir toplantıda geometrik probleminin bir sunumunu yapmıştır.

Yazar: Simin Gürdal

Incendia Fractals

Incendia, 3D Fraktallar tasarlanmasını ve keşfedilmesini sağlayan bir Fraktal motorudur. Program Fraktallar tasarım ve süreç için birden fazla 3D editörü ve onları destekleyen unsurlar içerir. Incendia programında fraktallar 3 boyutlu baskıya uygun kafesler olarak üretilebilir.

Yazar: Nisanur Özdemir

Kinesthesia

Tıbbi bir terim olan kinesthesia, kas faaliyetinden doğan his, hareketin farkında olma durumu olarak tanımlanabilir. Vücudun pozisyonu ve duruş algısı, buna ek olarak, vücudun hareketini algılama halidir.

Yazar: Nurdan Akman

Kinetik mimarlık

Kinetik mimarlık, değişken konumu, geometrisi ve hareketleri olan, sistem tanımlanır. Kinetik sistemler kayma, döndürme, katlama vb. gibi temel hareketler veya karmaşık mekanik sistemleri içerebilir.

Yazar: Nurdan Akman

Kiwi 3D

Kiwi 3D, Rhino ve Grasshopper için yapılmış, İzogeometrik Analiz’in (IGA) CAD ortamına entegrasyonunu sağlayan bir eklentidir. Kiwi 3D, tasarım ve analiz verilerinin, akıcı ve karşılıklı olarak değerlendirilmesini sağlar.

Yazar: Ekin Kılıç

Königsberg’in Yedi Köprüsü

Graf teorisinin temelini oluşturan ünlü bir matematik problemidir. Königsberg kentini dörde bölen Pregel nehri üzerinde, kara parçalarını birbirine bağlayan 7 köprü bulunmaktadır. Kentte yaşayan halk ise,” Bütün köprülerden bir ve yalnız bir defa geçmek koşulu ile bir yürüyüş yapılabilir mi?” sorusunun cevabını merak etmektedir. Euler kara parçalarını noktalar, köprüleri noktaları birleştiren çizgiler (graf) ve noktalara bağlı çizgi sayısını ise derece olarak tanımlamıştır. Problemin cevabı(Bknz. Graf teorisi) ise böyle bir gezintinin mümkün olmadığıdır.

Yazar: Nisa Çelebi

Konvansiyonel Hareket

Poisson oranı sıfır veya pozitif olan malzemelerde görülür. Gerildiğinde gerildiği doğru boyunca deformasyona uğrayarak uzar, gerildiği doğruya dik eksende ise deformasyona uğrayarak kısalır.

Yazar: Nisanur Özdemir

Kural Tabanlı Sistem

Kural tabanlı sistem, verileri depolamak, sıralamak ve değiştirmek için insan tarafından oluşturulan kuralları uygulayan bir sistemdir.Kural tabanlı sistemler çalışmak için bir dizi veri kaynağını ve bu verileri işlemek için bir dizi kural gerektirir. Bu kurallar, tetikleyicileri ve izlemesi gereken (veya tetiklenen) eylemleri ana hatlarıyla belirtir.

Yazar: Atra Haddur

L-sistem

L sistemi veya Lindenmayer sistemi paralel bir yeniden yazma sistemi ve bir tür resmi dilbilgisidir. L sistemi, dizeler yapmak için kullanılabilen bir semboller alfabesi, her bir sembolü daha büyük bir sembol dizisine genişleten bir üretim kuralları koleksiyonu, yapımın başlayacağı bir başlangıç “aksiyom” dizesi ve bir mekanizmadan oluşur.

Yazar: Nisanur Özdemir

Ladybug

Grasshopper ile çalışan gün ışığı analizi ve hava verileri ile çalışan bir simülasyon aracıdır.

Yazar: Deniz Tutucu

Leonhard Euler

İsviçreli matematikçi ve fizikçi. En üretken matematikçilerden biri olarak bilinmektedir. Günümüzde modern matematik terminolojisinin yaratıcısı olmuştur. Ürettiği pek çok kavramdan biri olan Graf teorisi ile Königsberg’in yedi köprüsü problemine çözüm geliştirmiştir.

Yazar: Nisa Çelebi

MDLA (Multi-Particle Diffusion-Limited Aggregation)

Başlangıç durumunda birden fazla parçacık içeren sınırlandırılmış yayılma algoritmasıdır (DLA).

Yazar: Cem Güneş

Metamalzeme

Metamalzeme tasarımcı tarafından tanımlanan, mekanik özelliklere sahip farklı kuvvetler altında hücre özellikleri ve birleşimleri ile orantılı farklı tepkiler veren, tekrarlayan hücre modellerinden oluşan sistemlerdir.

Yazar: Nurdan Akman

Mimosa Pudica ile Katlanabilir Duyarlı Form Tasarımı

Mimosa Pudica bitkisinin hareketlerinin analizleri yapıldıktan sonra bitkinin savunma mekanizmasında yola çıkarak mimari tasarımla bir ilişki kurulmaktadır. Bitkinin etki ve tepki ilişkileri bina ve çevre şartları şeklinde ilişkilendirilerek bir takım sorulara yanıt aranmaktadır.

Yazar: Ekin Ünlü

Minimal Yüzeyler

Minimal yüzeyler, yüzeyin en küçük parçasında kendisini sınırlandıran çerçeve için en küçük alanlı yüzeyi oluşturan yüzeylerdir. Minimal yüzeylerin en klasik örneklerinden biri sabun yüzeyleridir. Minimal yüzeylerin en belirgin özelliklerinden biri de toplam yüzey eğriliğinin, yüzeyin her noktasında sıfıra eşit olmasıdır.

Yazar: Deniz Tutucu

Niklas Luhmann

Otopoiesis kavramı üzerine olan terminolojik yazılarıyla bilinen bir sosyologtur. Luhmann’a göre otopoiesis kavramı kendi içerisinde dallanan birkaç özellik barındırmalıdır. Sistem/çevre özelliği; bu sistemlerin bir bütün olarak incelenmesini, açık sistem özelliği; çevresiyle etkileşime girmeye açık olma durumunu, kendi kendini düzenleyebilme özelliği; birtakım metabolik tepkiler verebilen sistemleri tanımlamaktadır.

Yazar: Betül Ünlü

NURBS

NURBS yani Non Uniform Rational Basis Spline, eğrileri ve yüzeyleri oluşturmak ve temsil etmek için bilgisayar grafiklerinde yaygın olarak kullanılan matematiksel modeldir. Dijital ortamda geometriyi işlemek için esneklik ve hassassiyet sunar.

Yazar: Ekin Kılıç

Oksetik Yapı – Hareket

Poisson oranı negatif olan yapılar veya malzemelerdir. Gerildiğinde, uygulanan kuvvete dik kalınlaşırlar. Bu, kendi iç yapıları ve numune tek eksenli olarak yüklendiğinde deforme olma şekli nedeniyle oluşur.

Yazar: Nisanur Özdemir

Optimizasyon

Matematikte matematiksel programlama, eniyileme ya da optimizasyon terimi; bir gerçel fonksiyonu minimize ya da maksimize etmek amacı ile gerçek ya da tam sayı değerlerini tanımlı bir aralıkta seçip fonksiyona yerleştirerek sistematik olarak bir problemi incelemek ya da çözmek işlemlerini ifade eder.

Yazar: Deniz Tutucu

Origami

Bir düzlemin belirlenen kural setlerine göre katlanması ile oluşan, kendi kendisini taşıyabilen strüktürdür. Origami strüktürleri örüntülerine göre geleneksel ve geometrik olarak ikiye ayrılır. Mimari alanda geometrik origami sistemleri yaygın olarak kullanılmaktadır. Geometrik origamiler katlanma yüzeylerine göre kaotik, strüktürel ve formal olmak üzere üç gruba ayrılmaktadır.

Yazar: Nurdan Akman

Örüntü

Belirli bir yapıyı, belirli bir bütünü oluşturan dallardan, birimlerden her biri, örnek, biçim.

Yazar: Deniz Tutucu

Örüntü

Birbirine tamamen benzer olması zorunlu olmayan ancak tanımlanacabilecek düzensizlik derecesinde düzen barındıran, tekrarlı olarak birbirini takip eden nesnelerdir. Örüntü, iki boyutlu çizim değil bir kalınlık ve taşıyıcılık özelliği kazandırılmış başlangıç biçimidir. Örüntüler kullanıcın tercih ettiği görsel biçimlerle ve büyüklüklerde oluşturulur, ardından kendini verili düzen içerisinde tekrar ederek yüksek bir strüktür oluşturur.

Yazar: Betül Ünlü

Örüntü Sabiti

Başlangıç gridi ve örüntü uzunluğu, aralığı gibi değerleri belli olan bir örüntü altlığını istenilen örüntü biçimine dönüştürmek için belirlenmesi gereken bir sayıdır. örüntü sabiti, örüntü üretme biçimi girdisiyle birlikte çalışmaktadır. oluşturulacak olan örüntünün her bir alt biriminin kendi içerisindeki yönlenişini belirtmek için kullanılır. 0.00 ile 1.00 arasında bir değere sahip olabilir.

Yazar: Betül Ünlü

Örüntü Üretme Biçimi

Başlangıç gridi ve örüntü uzunluğu, aralığı gibi değerleri belli olan bir örüntü altlığını istenilen örüntüye dönüştürmek için belirlenmesi gereken biçimdir. seçilen biçim oluşturulmuş olan altlıktaki gridin her bir parçası içine yerleştirilir. Üretme biçimi, çizgi, yıldız veya daire olarak belirlenebilir. örüntü üretme biçimi,örüntü sabiti girdisiyle birlikte çalışmaktadır.

Yazar: Betül Ünlü

Oyun

Oyun eğlenceli ya da ciddi olabilir. Oyun aracılığıyla çocuklar sosyal, fiziksel ve hayali dünyaları ve bunların birbiryle olan ilişkisini keşfeder… Çocuklar oyun
oynayarak öğrenirler ve hem birey olarak hem de toplumun bir üyesi olarak gelişirler… Oyun genellikle, ama her zaman değil, çocuklar için eğlence anlamına gelir. Ama iki anlamda oyun ciddi olabilir. Çocuk oynarken ciddi hissedebilir ve/veya oyunun içeriği ciddi olabilir…

Yazar: Simin Gürdal

Parabol

Parabol bir düzlemde alınan sabit bir doğru ile sabit bir noktaya olan uzaklıkları eşit olan noktaların geometrik kümesidir. İkinci derece fonksiyonların grafiği olarak da bilinir.

Yazar: Ekin Kılıç

Parametrik Kent Tasarımı

Belirli parametreler tarafından yönlendirilen, bilinen kent tasarımı süreçlerinden farklı olarak sonuç tasarım varyasyonlarının çeşitlenebildiği bir kent tasarım sürecidir.

Yazar: Tahsin Oğuz Koç

Pekiştirmeli Öğrenme

“Davranışçılıktan esinlenen, ajanların eğitim verisi olmaksızın çevreden aldığı geri bildirimlerle eğitilmesini amaçlayan makine öğrenmesi yaklaşımıdır. Ajanlar, aksiyonlarına karşılık gelen tepkilere ait ödül/ceza puanlarını baz alarak tecrübe edinirler.”

Yazar: Selçuk Özcan

Prosedürel Modelleme

“Ardışık kurallar ve işlemler dizisi olarak ifade edilebilen modelleme
türüdür. Çıktı ürün, oluşturulan birçok alt basamak sayesinde ardışık sonuçların birbirini dönüştürmesiyle şekillenir. Fraktalleri, L-Sistemleri ve benzeri biçimde örüntü halinde ardışık üretimler gerçekleştiren sistemleri ifade etmek için verimli bir yöntemdir. Özellikle oyun tasarımı, doğa simülasyonu gibi çalışmalarda zaman, bütçe ve işlem yükü açısından çok önemli kazanımlar sunmakta ve veri ihtiyacını minimuma indirmektedir.”

Yazar: Cem Güneş

Python

1991 yılında Guido van Rossum tarafından piyasaya sürülen, nesne tabanlı ve birimsel bir programlama dilidir.

Yazar: Tahsin Oğuz Koç

Pyhton

“Nesne yönelimli, yorumlanan, yüksek seviyeli bir programlama dilidir. Guido van Rossum tarafından geliştirilmiştir ve ilk kez 1991 yılında yayınlanmıştır. Kolay okunabilmesi için tasarlanmış bir dildir ve sözdizimi İngilizce ile benzeşmektedir. Bu nedenle kod blokları süslü parantez yerine girintilerle tanımlanmiştir. Farklı platformlarda çalışabilir ve web programlamadan bilimsel çalışmalara kadar çok geniş bir alanda kullanılmakadır.”

Yazar: Simin Gürdal

Q-Learning

Etmenin, tanımlı bir çevre içerisindeki hedefe ulaşmak için yapması gereken hareketleri değerlendirerek kazanacağı en yüksek ödüle göre seçim yaptığı pekiştirmeli öğrenmenin en bilindik algoritmalarından biridir. Etmen hedefe giderken elde ettiği ödüllere göre tecrübelerini Q-Tablosunda tutar ve daha sonraki kararları için bu tablo üzerinden hesaplamalarını yaparak rotasını belirler.

Yazar: Selçuk Özcan

Rassal Yürüyüş (Random Walk)

” İlk olarak 1905 yılında Karl Pearson tarafından tanımlanan bu terim 2 boyutta rasgele yönlere giderek ilerleme/yayılma düzeninin matematiksel olarak ifade etmektedir. Sonraki yıllarda daha detaylı araştırma konularına imkân tanıyan bu çalışma doğada karmaşık ve düzensiz gibi görünen davranış ve durumların bir sistem içerisinde algoritmik olarak ifade edilebileceğini göstermesi açısından önemlidir.

Yazar: Cem Güneş

Rassallık

“Bir işleminin gerçekleşmesinin belirli bir olasılıkla gerçekleşmesi durumudur. Bir sürecin daha kendiliğinden, gerçek hayattakine daha yakın ve biricik olacak şekilde sonuçlanması için kullanılmaktadır.”

Yazar: Cem Güneş

Ron Resch

Ron Resch (tam adıyla Ronald Dale Resch), kağıt katlama, origami sistemleri tanınan bir sanatçı ve aynı zamanda bilgisayar bilimcisidir. 1939 yılında doğmuş ve 2009 yılında vefat etmiştir. En ünlü çalışmalarından birisi tamamen bilgisayar destekli modelleme yazılımı ile tasarlanan ilk fiziksel yapı olan Vegreville Yumurtasıdır.

Yazar: Nurdan Akman

Ron Resch Modülü

Bir dizi eşkenar üçgenden oluşan, eşkenar üçgen köşe ve orta noktalarının birleştirilmesi ile oluşan bir örüntüdür. Düzlemdeki örüntüye X-Y eksenlerinden kuvvet uygulandığında yüzeylerinin katlanması ile Z ekseninde hareket gözlemlenmektedir. Ron Resch modülü strüktürel geometrik origami sınıfında yer almaktadır.

Yazar: Nurdan Akman

Rotasyonel Montaj Sistemi (RES-Rotational Erection System)

Yoshinobu Miyamoto’nun Rotasyonel (Dönel) Montaj Sistemi (RES),2D tabakanın dönel olarak simetrik bir desenle kesildiği ve malzemenin 3D oluşturmak için döndürüldüğü bir kirigami pop-up tekniğidir (Chang ve diğerleri, 2020). RES, sistematik kesikler ve kıvrımlarla tek bir yapraktan 3D yapı oluşturmak için bir tasarım yöntemidir (Miyamoto,2014).

Yazar: Ekin Ünlü

Sarmal üçgen mozaikleme (Helical triangle tessellation)

Sarmal üçgen mozaikleme kuralları Taketoshi Nojima tarafından kapsamlı bir şekilde tartışılarak oluşturulmuştur.Nojima’nın sarmal üçgen mozaiklemesi, içinde eşitlikli spiraller olarak adlandırdığı spiral benzeri desenlerinden geliştirilebilir. Nojima, bir kağıt diskten düz katlanabilir eşit açılı spiraller oluşturmak için matematiksel bir kanıt sunmaktadır (Nojima, 2003).

Yazar: Ekin Ünlü

Sentetik Veri

Simülasyon ya da teorik modeller için gerekli olan ancak ölçüm ya da gözlem ile elde edilemeyen veya biriktirilmesi çok fazla zaman gerektiren verinin, yapay olarak üretilmiş şeklidir. Simülasyon programları ile çok hızlı olarak üretilebilen sentetik veri yapay zeka çalışmalarında da kullanılmaktadır.

Yazar: Selçuk Özcan

Silindirik origami (Cylindrical Origami)

Silindirik origami (Chang ve diğerleri 2020, Yasuda ve diğerleri 2017) katlanmış daha küçük istiflenmiş silindirik birimlerden oluşan bir silindir oluşturma tekniğidir. Bu katlama sistemi dönme ve kuvvet davranışlarıyla hareket etmektedir.

Yazar: Ekin Ünlü

Simülasyon

Bir sistemin farklı senaryolar ve zaman dilimlerinde değerlendirilebilmesi için bilgisayar üzerinde modellenerek temsil edildiği benzetimlerdir. Tıp, mühendislik, mimarlık, savunma sanayi gibi bir çok alanda yaygın olarak kullanılmaktadır. Gerçek dünyada test edilmesi için çok uzun zaman gerektiren, maliyetli ve riskli konular simülasyonlar sayesinde ele alınabilmektedir.

Yazar: Selçuk Özcan

SortalGI Biçim Grameri Yorumlayıcısı

Bir Grasshopper eklentisi olan SortalGI şekil dilbilgisi yorumlayıcısıdır.Hem parametrik hem de parametrik olmayan şekil kurallarının tanımlanmasını ve uygulanmasını ve tek veya çoklu (paralel veya sıralı) kural uygulama sonuçlarının oluşturulmasını destekler. SortalGI Grasshopper eklentisi noktaları, çizgi parçalarını, düzlem parçalarını, daireleri, elipsleri (dairesel) yayları ve karesel bezier eğrilerini, etiketli noktaları ve açıklamaları 2D veya 3D olarak destekler.

Yazar: Atra Haddur

Sosyosibernetik

Sosyosibernetik, kompleks ve dinamik sosyal olguları analiz etmek için sistem düşüncesinin ve sibernetik prensiplerin sosyoloji ve diğer sosyal bilimlerdeki uygulamasıdır.

Yazar: Atra Haddur

Strüktür

Bir çok farklı elemanın bir araya gelmesiyle oluşturulan yapının, taşıyıcı sistemini anlatmak için kullanılan strüktür kavramı, mimaride yapının kendisi için de kullanılmaktadır. Strüktür için biçimden bağımsız olmayan bir çeşit biçim kalıbı diyebiliriz. Biçim bir tümel düzense strüktür bir alt düzendir. Yine de bazı durumlarda biçim ve strüktür birbiriyle çakışabilir.

Yazar: Ekin Kılıç

Sürü Zekası

Sürü zekası, merkezi olmayan kontrol ve öz-organizasyon kullanarak koordine edilen birçok bireyden oluşan doğal ve yapay sistemler ile ilgilenen bir disiplindir. Özellikle, bireylerin birbirleriyle ve çevreleriyle olan yerel etkileşimlerinden kaynaklanan kolektif davranışlara odaklanmaktadır.

Yazar: Sevgi Altun

Tangram

“Bir karenin özel olarak 7 parçaya bölünmesiyle oluşturulan parçalarla oynanan Çin kökenli bir oyundur. 5 üçgen, 1 kare ve 1 paralelkenardan oluşur. Özellikle çocuklar için hayalgücünü ve geometrik sezgiyi geliştiren bir oyundur.”

Yazar: Simin Gürdal

Terry Knight

Terry Knight, Massachusetts Teknoloji Enstitüsü’nde Mimarlık Bölümü’nde tasarım ve hesaplama profesörüdür. Şekil gramerleri teorisi ve uygulaması üzerinde durarak, hesaplamalı tasarım alanında araştırma yapmıştır. ‘Transformations in Design’ adlı kitabı, biçim gramerleri alanı ile tanışmak için önemli bir kaynaktır.

Yazar: Atra Haddur

Theseus ve Minotaur

Yarı boğa yarı insan olarak tasfir edilen Minotaur Minos tarafından yaptırılan içinden çıkılmaz bir labirente hapsedilmiştir. Zamanla Minotaur labirentteki korku objesi haline dönüşmüştür. Atnina ve Girit arasında yapılan anlaşmaya göre Atinalılar her 9 senede 7 kız ve erkek çocuğu Minotaur’a vermek zorundadır. Gönüllü olarak labirente girmek isteyen Theseus hem Minotaur’u mağlup eder hem de sevgilisi Ariadne’nin verdiği kırmızı ip yumağı sayesinde labirenttin çıkışını bulabilmiştir.

Yazar: Nisa Çelebi

Topolojik İlişki

Örüntünün her bir elemanının diğer elemanlarla kurduğu komşuluk ilişkisinin örüntü açısına, kalınlığına veya aralığına bağlı olan tanımıdır. Topolojik ilişkiyi etkileyen herhangi bir faktör değiştirildiğinde oluşturulan strüktürün bütünlüğü bozulmaz ancak strüktürde farklılıklar oluşmaktadır. Oluşan farklılıklar doğrudan strüktürün yüksekliğine etki edebileceği gibi yüksekliğe etki etmeyip yalnızca topolojik ilişkileri ve dolayısıyla oluşacak deformasyonu etkileyebilir.

Yazar: Betül Ünlü

VELUX Dayligt Visualizer

Gün ışığı tasarımı, simulasyonu ve analizi için kullanılabilen basit bir araçtır.

Yazar: Sevgi Altun

Weighted Overlay Analysis

Weighted Overlay Analysis (Türkçe adıyla ağırlıklı yerleşime uygunluk analizi), yer seçimi ve uygunluk modelleri gibi çok ölçütlü problemleri çözmek kullanılan bir araç setidir. Elek analizinden farkı, her bir veri setine kendi içerisinde farklı ağırlıklar verilebilmesidir.

Yazar: Tahsin Oğuz Koç

Yinelemeli Fonksiyon Sistemi (IFS)

Matematikte, yinelenen fonksiyon sistemleri (IFS’ler) fraktallar inşa etme yöntemidir; ortaya çıkan fraktallar genellikle kendi kendine benzerdir. IFS fraktalları küme teorisi ile fraktal geometriye göre daha fazla ilişkilidir. IFS, fraktal üretmenin başka bir yoludur. Bir nokta ya da şekil almayı ve onu diğer birkaç özdeş olanlarla değiştirmeyi temel alır. Örneğin, Sierpinski üçgeni oluşturmak için çok basit bir yöntem var. Bir eşkenar üçgen ile başlayabilir ve üç küçük üçgenle değiştirebilir. Bu işlemi yineleyerek, bu üç üçgenin her birini üç daha küçük üçgenle değiştirir ve çok sayıda devam edersiniz.

Yazar: Nisa Çelebi

Zaman

Uzaydaki tüm olayların ileri akan bir düzende sırasını ifade etmek için kullanılan değişken. Mekân ve algıyı doğrudan etkileyen özelliği sayesinde, değişiminin sürekli yenilenmeye ve dönüşüme sebep olduğu söylenebilir.

Yazar: Cem Güneş

Katkıda Bulunanlar